پیدایش و پیشینه ادبیات کودک در سوریه و بررسی آثار پیشگامان این عرصه

ادبیات عامیانه کودکان سوریه در لالایی ها ، شعر بازی ، اشعار مهمل ،  متل ، چیستان و . . . خلاصه می شود . علاوه بر این در زبان عربی شعرهایی با زبان فصیح و در موضوعات مربوط به کودکان مانند لالایی ، اشعار نوازش و … وجود دارد . در دوره جاهلی – اسلامی به کودک به عنوان یک مرد کوچک نگریسته می شد .قصه کودک به معنای علمی و هنری آن با حضور چهار تن از نویسندگان « عادل ابوشنب » ، « زکریاء تامر » ، « عبدالله عبد » ، « دلال حاتم » در عرصه ادبیات کودک پا به وجود نهاده است و این نویسندگان در نوشتن قصه برای کودکان بسیار توانمند بودند و نقش مهمی در غنی سازی تجربه کودک به طور کلی داشتند .

عادل ابوشنب و زکریاء تامر در آگاه کردن افکار فرهنگی عموم نسبت به این جنس ادبی نوپا در جهان نقش مهمی ایفا نمودند و هر دو به طور متوالی ریاست تحریریه مجله اسامه را به عهده داشتند .»  ادبیات کودک را فقط دو پدیده مهم آن را معرفی می کند . یکی از پدیده ها  شعری و دیگری داستانی و هر دو پدیده شایسته عنایت و پرداختن و توجه خاص می باشند و سرآغاز آنها کشور عربی سوریه است.

۳-۷-۲-۱. سلیمان عیسی و آثار او در زمینه ادبیات کودک 

« از شاعران پیشگام در عرصه شعر می توان به « سلیمان عیسی »  اشاره کرد که قصائد و نمایشنامه های منظوم متعددی را برای کودکان را به رشته ی نظم درآورده است . از آثار وی می توان به « دیوان کودکان » ، نمایشنامه های غنایی « آینده » و « رودخانه » اشاره کرد .» 

« « سلیمان عیسی »  که پیش از این شاعر وحدت عربی بود ؛ اما پس از اینکه جدایی و تقسیم سرزمین های عربی رویای او را برباد داد و شکست باعث سقوط پرچم وحدت گردید این شاعر بزرگ که دم از اتحاد می زد به ادبیات کودک روی آورد تاخود را از شکستی که از قشر بزرگسال عایدش شد ، برهاند . پس دست های خود را از سنگ هایی که در مبارزه با دشمن به کار می برد ، خالی کرد و به فریاد در صحرا پایان داد. او پس از شکست رویای اتحاد و  انفصال سرزمینی های عرب از همدیگر و رها کردن شعر و ادبیات اتحاد ویکپارچگی و روی آوردن به ادبیات کودک اولین دیوان کامل خود را نوشت »  ، « که در سال ۱۹۶۹م به عنوان « دیوان الأطفال » برای کودکان سوریه چاپ گردید .

این دیوان ، نوعی انتقال از مرحله کودکی به مرحله نوجوانی شعر کودک سوریه محسوب می شود . و  به عنوان « دیوان الأطفال » برای کودکان سوریه چاپ گردید . در این دیوان که شیوه ای متفاوت از مجموعه های پیشین در پیش گرفته بود شعر از حالت خطابی ، و شکل و مضمون کلاسیک و از پند و نصیحت مستقیم فاصله گرفت . او توانست به خوبی ، کودکان و دوره ی کودکی و نیازهای روحی و تربیتی آنها را درک کند و ارزش های اخلاقی و تفریحی و انسانی را در شعر خود جمع کند .» 
 

. 

فهرست مطالب
۱. نگاهی به ادبیات کودکان    1
۱-۱ .  کودک و دوران کودکی    2
۱-۱-۱ . اهمّیّت و جایگاه دوره ی کودکی    3
۱-۱-۲ . دیدگاه اسلام به کودک    4
۱-۲ . تعریف ادبیات کودک    7
۱-۳ . اصطلاح ادبیات کودک    7
۱-۴. دیدگاه های متفاوت درباره ادبیات کودک    14
۱-۵ . اهمیت و اهداف ادبیات کودک    21
۱-۵-۱ . اهداف ادبیات کودک    22
۱-۵-۱-۱ .  اهداف تربیتی    22
۱-۵-۱-۲.  اهداف زبانی    22
۱-۵-۱-۳ . اهداف تعلیمی ، آموزشی و شناختی    24
۱-۵-۱-۴. اهداف تفریحی    26
۱-۵-۱-۵. اهداف زیبایی شناختی و ذوقی    26
۱- ۶ . تأثیرادبیات کودک در رشد شخصیت کودک    28
۱-۷ . وظایف ادبیات کودک    31
۱-۷-۱. وظیفه اجتماعی    31
۱-۷-۲. وظیفه تاریخی و فرهنگی    32
۱-۸ . انواع ادبیات کودک    33
۱-۸-۱ . قصه    34
۱-۸-۱-۱. قصه های خیالی    36
۱-۸-۱-۲. قصه های جن و پری و جادوگران    38
۱-۸-۱-۳. قصه های حیوانات    39
۱-۸-۱-۴. قصه های واقع گرایانه    41
۱-۸-۱-۵. قصه های تاریخی    43
۱-۸-۱-۶. قصه های دینی    44
۱-۸-۱-۷. قصه های ادبی    45
۱-۸-۱-۸. قصه های فکاهی    45
۱-۸-۱-۹. قصه های علمی    46
۱-۸-۲ . شعر کودک    47
۱-۸-۲-۱. خیال در شعر کودک    48
۱-۸-۲-۲ . وزن در شعر کودک    48
۱-۸-۲-۳ . انواع شعر کودک    50
۱-۸-۲-۳-۱ . لالایی ها    50
۱-۸-۲-۳-۲. متل ها     51
۱-۸-۲-۳-۳ . شعرهای غنایی    51
۱-۸-۲-۳-۴ . قصه های منظوم    52
۱-۹. پیدایش و سیر تاریخی ادبیات کودک    52
۱-۹-۱ . تاریخچه ادبیات کودک در جهان    56
۱-۹-۲. ادبیات کودک در سرزمین های عربی    62

۲. سیر تاریخی ادبیات کودک در سوریه    64
۳-۱ . ترانه های عامیانه اولین سرچشمه ادبیات کودک در سوریه    65
۳-۲ . توجه به یادگیری کودک در عصر عباسی  کشور سوریه    67
۳-۳ . الف باء اولین اثر خاص کودکان  سوریه    69
۳-۴. شعر تعلیمی در کشور سوریه    70
۳-۵ . ترجمه در کشور سوریه    70
۳-۵-۱. پیشینه تألیف کتب درسی    72
۳-۶ . پیشتازی شعر بر قصه در ادبیات کودک  سوریه    74
۳-۷ . احیای قصه در ادبیات کودک  سوریه    78
۳-۷-۱. نمونه هایی از داستان های اولیه    79
۳-۷-۱-۱ . نقد و بررسی داستان    81
۳-۷-۲ . پیشگامان احیای قصه در ادبیات کودک سوریه    82
۳-۷-۲-۱. سلیمان عیسی و آثار او در زمینه ادبیات کودک    83
۳-۷-۲-۱-۱ . نمونه از اشعار و قصاید سلیمان عیسی    85
۳-۷-۲-۱-۲ . دنیای کودکان  در آثار سلیمان عیسی    87
۳-۷-۲-۲ . زکریا تامر ؛ نویسنده ای با ایده هایی نو و اهداف متعالی    88
۳- ۷-۲-۲-۱ . نمونه ای از قصه های تعلیمی زکریا تامر    91
۳-۷-۲-۳ . رزق الله حسون  و ترجمه حکایت های کیدلوف روسی    93
۳-۷-۲-۴ . لینا کیلانی و آثار ارزشمند او برای کودکان    94
۳-۷-۲-۵ . جرجیس شلحت مترجم حکایت های اسقف فنلون    96
۳-۸ . تحول در نویسندگی ادبیات عرب سوریه    99
۳-۹ . نقش مراکز انتشاراتی اثر گذار در توسعه ادبیات کودک    103

الف . منابع فارسی    107
ب . منابع عربی    108